Ngành hàng không đau đầu tìm kiếm giải pháp chống “giả mạo GPS”

Cơ quan thương mại quốc tế (IATA) và cơ quan quản lý châu Âu (EASA) đã tổ chức một cuộc họp tại Cologne, Đức vào 25/1 nhằm quy tụ các hãng hàng không, nhà sản xuất máy bay và công ty công nghệ hàng không cũng như các cơ quan quản lý quốc gia và khu vực để thảo luận và tìm kiếm giải pháp chống nhiễu GPS ở các chuyến bay thương mại.

Việc “giả mạo GPS”, hay còn được gọi là GPS spoofing, có thể liên quan đến việc quân đội của một quốc gia gửi tín hiệu sai của Hệ thống định vị toàn cầu (GPS) tới máy bay hoặc máy bay không người lái của đối phương để cản trở khả năng hoạt động.

Nhưng vấn đề này cũng trở thành rủi ro lớn đối với hàng không thương mại nếu tín hiệu sai đó được máy thu GPS trên máy bay thương mại nhận được và gây nhầm lẫn cho phi công và cơ quan kiểm soát không lưu.

Và có những dấu hiệu cho thấy nguy cơ này đang ngày càng xảy ra nhiều hơn.

Vào tháng 12/2023, cơ quan tư vấn hàng không OPSGROUP đã cảnh báo sự gia tăng “giả mạo GPS” gây ảnh hưởng đến các máy bay tư nhân và thương mại quanh khu vực Trung Đông, bao gồm Iraq, Iran, Israel và Biển Đen.

AirBaltic của Đông Âu cũng báo cáo sự gia tăng tình tương tự gây nhiễu tín hiệu.

Mặc dù hiện nay có hệ thống công nghệ để đối phó và giảm thiểu các nhầm lẫn như vậy nhưng nó chủ yếu chỉ giới hạn ở người dùng quân sự hoặc những người có đủ khả năng mua riêng, chẳng hạn như chủ sở hữu máy bay riêng (private jet). Và theo các quan chức trong ngành cho biết, việc chứng nhận công nghệ mới này cho máy bay dân dụng có thể mất tới một thập kỷ.

Nhưng với tình trạng nhiễu GPS ngày càng gia tăng, nhiều chuyên gia chia sẻ với Reuters rằng không còn thời gian để chờ đợi.

Xavier Orr, Giám đốc điều hành của Advanced Navigation, công ty sản xuất công nghệ chống “giả mạo GPS”, cho biết: “Thách thức lớn mà chúng ta luôn gặp phải đối với các máy bay thương mại là thời gian chứng nhận”.

Kiểm soát xuất khẩu cũng có thể là một trở ngại khác trong việc cung cấp công nghệ này cho máy bay thương mại, công ty quốc phòng Honeywell, chuyên thiết kế các giải pháp điện tử hàng không, cho biết.

Theo chương trình nghị sự của cuộc họp hôm 25/1, cả giải pháp ngắn hạn và dài hạn sẽ được thảo luận, bao gồm cả những công nghệ hiện có và có thể áp dụng ngày nay.

Khó khăn nằm ở việc tìm ra một cách tiếp cận phối hợp được các cơ quan quản lý chấp nhận và cũng tiết kiệm chi phí cho các hãng hàng không.

Matthias Schaefer, giám đốc điều hành của SeRo Systems GmbH, một nhà sản xuất công nghệ chống giả mạo khác, chia sẻ: “Điều quan trọng là các bên liên quan cần phải ngồi lại với nhau và thống nhất về một tiêu chuẩn”.

IATA và Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế nhấn mạnh rằng cuộc họp sẽ tập trung vào việc phát triển các hướng dẫn giảm thiểu rủi ro. Cơ quan An toàn Hàng không EU (EASA) xác nhận sự kiện này đang diễn ra nhưng không trả lời yêu cầu về danh sách khách mời hoặc thông tin chi tiết hơn về chương trình nghị sự.

Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cho biết trong một tuyên bố gửi qua email: “FAA đang làm việc với các đối tác liên ngành và quốc tế về khả năng xác thực của hệ thống vệ tinh dẫn đường toàn cầu (GNSS) và các công cụ nhận dạng, xác định vị trí và giảm thiểu gián đoạn GNSS”.

Air France nằm trong số các hãng hàng không tham dự cuộc họp để nêu lên mối quan ngại và tìm kết nối với những đơn vị thiết kế công nghệ chống giả mạo GPS.

AirBaltic lưu ý rằng họ đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa kể từ khi nhận thấy sự cố gia tăng: “Chúng tôi đã tạo ra một kế hoạch phòng ngừa rủi ro và thuật toán hành động phù hợp, được hướng dẫn bởi nhà sản xuất máy bay”.

Các nhà sản xuất máy bay đã ban hành hướng dẫn sau cảnh báo của OPSGROUP, nhưng các nguồn tin trong ngành cho biết điều này mới chỉ là các giải pháp tạm thời chứ chưa phải là lâu dài.

Ngoài việc điều hướng, các máy bay còn dựa vào GPS để thực hiện nhiều tính toán trên máy bay.

Hai phi công, từ chối nêu tên do tính nhạy cảm của vấn đề, nói với Reuters rằng họ đã tắt hệ thống GPS và sử dụng các kỹ thuật điều hướng thay thế khi bay qua các khu vực được báo cáo là có hành vi giả mạo. Một số người trong ngành phân tích, thay vì bắt buộc các hãng hàng không mua công nghệ chống giả mạo, các nhà quản lý có thể lựa chọn tăng cường đào tạo phi công để họ có thể xác định khi nào GPS bị giả mạo và chuyển sang các phương pháp điều hướng thay thế.

Theo Tạp chí Thương gia.